Valse herinneringen

In de fantastische documentaire-serie en boek "Een schitterend ongeluk" vertelt bioloog Stephen Jay Gould over een jeugdherinnering. Zijn grootvader nam hem regelmatig mee naar een baseball-wedstrijd en na afloop gingen ze dan bij een bepaalde ijscozaak een mega-ijshoorn halen die ze, zittend op een monumentale trap, op zaten te smikkelen. Een warme herinnering aan een geliefde opa. Alleen: een valse herinnering... De afstanden tussen stadion, ijscozaak en trap waren in werkelijkheid zo groot dat ze dat nooit gedaan kunnen hebben. Meerdere herinneringen waren samengevloeid tot iets wat voor Gould iets heel reëels was geworden.
Daar moest ik aan denken toen ik dit las:

Het kost niet veel moeite om kinderen van 7 tot 12 jaar oud te laten geloven dat ze op hun vierde zijn ontvoerd door een ufo. Ze geloven dat even gemakkelijk als het (evenzeer verzonnen) verhaal dat ze op hun vierde bijna stikten in een snoepje. Lees het hele artikel bij NRC Handelsblad

Zo heeft Jeroen nog steeds een herinnering aan een boze rode-schoenen-met-naaldhakken-dragende moeder... En hoe vaak we ook uitleggen dat Els nooit, maar dan ook nooit, rode-schoenen-met-naaldhakken heeft gehad, zijn herinnering is voor hem heel reëel, net als die van Stephen Jay Gould.

En dat constateerden de onderzoekers ook:

Ruim een derde van de ‘gelovigen’ toonde zich zelfs verbijsterd toen na afloop werd verteld dat het allemaal niet waar was. Alleen met de grootst mogelijke moeite waren deze kinderen ertoe te bewegen afscheid te nemen van hun nieuwe herinneringen.

Ik heb wel eens een documentaire gezien waarbij dit experiment werd gedaan met volwassen studenten. En het is creepy om te zien hoe iets persoonlijks als herinneringen bewust gemanipuleerd kunnen worden. En dat mensen eerder de valse herinnering geloven dan het bewijsmateriaal dat het niet echt was...